Verslag informatiebijeenkomst 22 mei 2024 over alleenstaande minderjarige vreemdelingen in Levvel
Opvang 30 alleenstaande minderjarige vreemdelingen in een gebouw van jeugdzorgorganisatie Levvel, aan de Rijksstraatweg 145 in Duivendrecht
Locatie
Kantine van voetbalclub CTO’70 in Duivendrecht.
Aanwezigen
Aantal aanwezige inwoners: circa 70 Om de inwoners te woord te staan waren van de gemeente Ouder-Amstel aanwezig wethouder Victor Frequin (huisvesting asielzoekers) en wethouder Jacqueline de Maa (opvang asielzoekers), bijgestaan door Ewout van der Weij (programmamanager vluchtelingen) en René Snoek (strategisch communicatieadviseur). Van het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) waren aanwezig Amy Barends (adjunct manager alleenstaande minderjarige vreemdelingen), Romy de Jongh (senior medewerker alleenstaande minderjarige vreemdelingen) en Ronald Smallenburg (communicatieadviseur). Van Levvel waren aanwezig Maurice Claassens (community manager), Angela Driessen (teamleider communicatie) en Arjen Roek (transitiemanager jeugdzorg en gebouwverhuur). Daarnaast was het politieteam Amstelland Oost in de persoon van Tine Polmans vertegenwoordigd.
Gespreksleider
Gespreksleider op deze avond was Suzanne Bollen.
Over dit verslag
Dit verslag is gebaseerd op de aantekeningen die zijn gemaakt. Het is niet gelukt om op de avond zelf bruikbare geluidsopnames te maken.
Openingswoord wethouder Frequin
In zijn introductie schetste wethouder Frequin hoe er in Nederland een tekort aan opvangplekken is. Ook waar het gaat om de opvang van alleenreizende minderjarige vreemdelingen (amv’s): ‘De gemeente Ouder-Amstel vond al voor de Spreidingswet dat de overheid asielzoekers die in Nederland zijn fatsoenlijk moet opvangen en dat Ouder-Amstel hierin haar maatschappelijke verantwoordelijkheid moet nemen. Dat hebben we in het verleden gedaan en dat doen we ook nu.
Het opvangen van 30 minderjarige meisjes tussen 15 en 18 jaar, die zonder ouders of verzorgers naar Nederland zijn gevlucht, is een volgende stap naar fatsoenlijke opvang door Ouder-Amstel. De gemeente heeft daarom haar goedkeuring gegeven aan het verzoek van het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) om deze meisjes op te vangen in een gebouw van jeugdzorgorganisatie Levvel, aan de Rijksstraatweg 145 in Duivendrecht, voor een periode van drie tot maximaal vijf jaar.’
Vragen en antwoorden
Na de introductie was er gelegenheid om vragen te stellen aan de aanwezige wethouders, ambtenaren, medewerkers van COA, Levvel en politie.
Hoe ziet deze groep meisjes eruit? Waar komen zij vandaan?
‘De eerste groep zal naar verwachting bestaan uit 20 meisjes uit een andere amv opvang. Zij zijn in de leeftijd tussen de 15 en18 jaar. Daarnaast komen 10 meisjes uit het aanmeldcentrum in Ter Apel. Zij zijn tussen 13 en 18 jaar. De meisjes komen overwegend uit Somalië en Eritrea.’
‘De groep amv’s wisselt geregeld van samenstelling. Om verschillende redenen. Zo gaan de meisjes als zij volwassen worden (18 jaar) naar een regulier asielzoekerscentrum (azc). Het kan ook zijn dat ze een verblijfsvergunning krijgen en statushouder worden met in principe recht op een reguliere kamer of woning. Ook hereniging met ouders of familie vindt soms plaats. Als er meisjes uitstromen, komen er weer nieuwe bij.’
Waarom 30?
‘Op basis van de mogelijkheden van het pand zijn Levvel en COA op dit aantal uitgekomen. Daarna heeft het COA voor dit aantal een verzoek ingediend bij de gemeente.’
Worden er in de toekomst niet meer dan 30 amv’s op deze locatie opgevangen?
‘Nee, het gaat om maximaal 30 amv’s. Dit staat ook in het huurcontract tussen Levvel en COA.’
Worden er in de toekomst ook mannelijke amv’s op deze locatie opgevangen?
‘Nee, alleen minderjarige meisjes.’
Waarom vluchten minderjarige meisjes alleen, zonder familieleden, naar Nederland?
‘Ze kunnen afkomstig zijn uit oorlogsgebied. Sommigen zijn op de vlucht voor familie. Maar het komt ook voor dat de familie hen juist naar een veilig gebied stuurt.’
Wanneer komen de meisjes?
‘De eerste groep meisjes komt op 24 mei.’
Waarom is er gekozen voor dit pand van Levvel?
‘Deze specifieke groep vraagt om een specifieke locatie: kleinschalig, geschikte ruimte ook voor intensieve begeleiding. Deze ruimte aan de Rijksstraatweg is onlangs verbouwd voor de huisvesting van een meisjesgroep van Levvel. Gedurende de verbouwing bleek dat de betreffende groep om diverse redenen hier niet naartoe verhuist, waardoor deze ruimte dus leeg stond. Het was kortom een kwestie van vraag en aanbod. Het COA had dringend voor deze specifieke groep een geschikte locatie nodig en Levvel kon die bieden.’
Er worden in Duivendrecht al op meerder plekken vluchtelingen en statushouders opgevangen. Waarom altijd Duivendrecht?
‘Een groep meisjes als deze vraagt om een heel specifieke opvanglocatie. Dat soort plekken zijn schaars, zeker als ze op heel korte termijn nodig zijn en gerealiseerd moeten worden. Wat dat betreft was de opvang bij Levvel een uitzonderlijke kans.’
‘Het is inderdaad waar dat er op dit moment ruim 200 Oekraïense vluchtelingen worden opgevangen in Entrada 700. Net zoals dat in 2022 en de eerste helft van 2023 in Ouderkerk gebeurde voor 50 Oekraïners.’
‘In 2023 ving Ouder-Amstel in de Werkstad Overamstel, bij Duivendrecht, 250 asielzoekers op en 100 Oekraïense vluchtelingen op aan de Wenckebachweg. Dit was een tijdelijke noodopvang voor zo’n halfjaar.’
‘Voor de amv’s gaat het om een specifieke opvanglocatie. Deze groep kun je niet overal zo maar opvangen en zeker niet op korte termijn. Het toeval wil dat er hier in Duivendrecht zo’n geschikte locatie voorhanden was. Er was dus geen sprake van een keus tussen de ene of de andere locatie of het ene of het andere dorp.’
Hoeveel asielzoekers moet Ouder-Amstel in totaal opvangen?
‘Volgens de landelijke Spreidingswet is de opgave aan de gemeente Ouder-Amstel om 91 vluchtelingen (asielzoekers) op te nemen. Daarvan worden er nu 30 hier bij Levvel opgevangen.Dat betekent dat Ouder-Amstel nog minimaal 61 vluchtelingen moet opvangen.’
Waar gaat dat gebeuren?
‘Door het COA en de gemeente zijn drie voorkeurslocaties in Ouderkerk en Duivendrecht geselecteerd die mogelijk hiervoor gebruikt kunnen worden. Op 11 en 12 juni organiseren de gemeente en het COA hierover informatieavonden in de gemeente.’
Tellen Oekraïense vluchtelingen daarin ook mee?
‘Nee, die tellen niet mee in de taakstelling van 91 asielzoekers.’
En statushouders?
‘Ook statushouders tellen daarin niet mee. Daarvoor geldt een aparte taakstelling.’
Maar Duivendrecht vangt toch ook meer statushouders op dan Ouderkerk aan de Amstel?
‘Het precieze aantal statushouders dat in de gemeente woont is niet bekend, ook omdat statushouders mogen wonen waar ze willen. Maar het is wel zo dat statushouders meestal doorstromen naar beschikbare sociale huurwoningen. En er zijn meer sociale huurwoningen in Duivendrecht dan in Ouderkerk aan de Amstel, dat klopt.’
Hoe worden deze meisjes begeleid?
‘De meisjes worden begeleid door zowel Levvel als het COA, zij draaien een 24/7 dienst. Daarnaast is de politie betrokken, medewerkers van de gemeente en professionals van maatschappelijk werkorganisatie Participe en van Coherente, de lokale welzijnsstichting.’
Hoe gaan de meisjes integreren en meedoen in de maatschappij?
‘Er wordt gestart met lessen Nederlands en ze krijgen les over bijvoorbeeld omgangsvormen in Nederland en verkeerslessen.’
Krijgen zij onderwijs?
‘Ja, eerst lessen Nederlandse taal. Hopelijk na de zomer stromen de meisjes door naar de internationale schakelklas in het voortgezet onderwijs. De nadruk ligt eerst op kennis van de Nederlandse taal, zodat de kinderen na een jaar in het reguliere onderwijs kunnen instromen als ze hier dan nog verblijven. Maar het is wel zo dat er een tekort is en er dus wachtlijsten zijn. Als de meisjes nog niet geplaatst kunnen worden, zorgen COA en gemeente met partners voor een alternatief dagprogramma.’
Sommige meisjes hebben misschien psychische klachten: krijgen zij ook psychische ondersteuning?
‘Ja zeker. Er staan gedragsdeskundigen klaar en deskundigen die vanuit een culturele inslag ondersteunen.’
Hoe gaat het met 30 meisjes en de jongens van Levvel die hier al zitten. Die jongens zorgen soms voor problemen. Die groepen gaan elkaar natuurlijk tegenkomen. Gaat dat wel goed?
‘Dat klopt, die gaan elkaar tegenkomen. We zullen dat goed in de gaten houden en er is intensieve begeleiding. Maar het is inderdaad een punt waarop we voorbereid zijn en waar wij scherp op zullen zijn.’
Waarom vangt Ouder-Amstel vluchtelingen op?
‘Er is in Nederland een groot tekort aan opvangplekken. De gemeente Ouder-Amstel vindt dat de overheid asielzoekers die in Nederland verblijven fatsoenlijk moet opvangen. Ze neemt daarin haar maatschappelijke verantwoordelijkheid. Daarnaast heeft Ouder-Amstel vanuit de Spreidingswet sinds 1 februari 2024 een taakstelling voor de opvang van 91 asielzoekers.’
Maar die Spreidingswet wordt toch ingetrokken?
‘Het is inderdaad de vraag of de Spreidingswet gehandhaafd blijft. De nieuwe coalitie zal de Spreidingswet misschien intrekken. Maar ook als zij dat voornemen gaat uitvoeren, dan gaat daar nog geruime tijd overheen. Tot dat moment is de wet van kracht en gaan we uit van de wettelijke verplichting zoals die nu bestaat. Maar zoals gezegd: ook zonder de Spreidingswet wil OuderAmstel haar maatschappelijke verantwoordelijkheid nemen.’
Het COA heeft al in maart dit verzoek aan de gemeente gedaan en nu pas gaat de gemeente in gesprek met inwoners. En dan horen we vanavond dat die meisjes al over twee dagen komen. Waarom gaat de gemeente pas zo laat met ons in gesprek?
‘Het klopt dat COA het verzoek in maart aan ons deed. Maar het college heeft pas op 7 mei daar een definitief besluit over genomen.’
‘Waarom heeft dat zo lang geduurd? We wilden dat er eerst een goed veiligheidsplan lag en een goede bestuursovereenkomst. Bij een besluit als dit ga je niet over één nacht ijs. Dat moet je goed regelen en goed met elkaar afspreken, en met Levvel en de politie. Zo’n veiligheidsplan is belangrijk. Dat kost tijd. Wat wij ook belangrijk vonden, is dat wij met elkaar een evaluatiemoment afspraken. Een evaluatiemoment waarop wij, mocht het onverhoopt niet goed gaan, na 6 maanden kunnen zeggen ‘we stoppen ermee’.’
‘Dus dat veiligheidsplan en die bestuursovereenkomst, die kostten tijd. Toen die er lagen, zeiden wij op 7 mei als college ‘nu zijn wij akkoord’. Toen hebben wij op 8 mei de uitnodigingen naar u de deuruit gedaan. We vinden dat wij dat 2 weken van te voren moeten doen, zodat u tijd genoeg hebt om dingen te regelen, zodat u bij een avond als deze aanwezig kunt zijn. Zo komt het dat we elkaar nu zien. Twee dagen voor de 24e. De datum waarop we hebben afgesproken dat de meisjes konden komen.’
‘En waarom de 24e? Omdat het COA omhoog zat. De meisjes verbleven in een hotel, waar ze niet konden koken en met minder woonkwaliteit. Er was ook geen goede ruimte voor begeleiding.’
Wat betekent dat evaluatiemoment in de overeenkomst precies?
‘Dat betekent dat we kijken hoe het binnen de locatie met de meisjes gaat, en dat wij kijken hoe het buiten de locatie gaat. Is er misschien sprake van overlast, of andere problemen? Dat hopen we niet en dat denken we ook niet. Maar we hebben, zoals gezegd, dat evaluatiemoment opgenomen om, als dat onverhoopt nodig mocht zijn, het contract te kunnen opzeggen.’
‘Voor alle duidelijkheid: we gaan dat moment niet afwachten en tot dat moment stil zitten. We monitoren voortdurend hoe het gaat. Binnen en buiten. Met de meisjes én met de buurt. We houden de vinger aan de pols en hebben regelmatig overleg. Als omwonenden en ondernemers interesse hebben kunnen we een omgevingsgroep opzetten.’
Betaalt de gemeente de kosten van de opvanglocatie en van de opvang en begeleiding van vluchtelingen?
‘Nee, de landelijke regering, in Den Haag, betaalt de opvang en begeleiding.’
Hoe zit het met leefbaarheid en veiligheid op en rond de opvanglocatie?
‘Er is vanuit het COA 24/7 een beveiliger aanwezig. Het COA is verantwoordelijk, maar natuurlijk werken zij samen met de politie, waaronder de wijkagenten. Van Levvel zijn 24/7 zorgmedewerkers of zorg-veiligheidsmedewerkers aanwezig. Het COA begeleidt de groep meisjes zeer intensief, 24 uur per dag. De gemeente is aansprakelijk bij calamiteiten.’
‘De beveiliging is 7 dagen per week, 24 uur per dag bereikbaar op telefoonnummer (06) 25 09 72 48. Per mail is het COA op deze locatie bereikbaar via duivendrechtPOA@coa.nl.’
Hoe kunnen wij helpen?
‘Hulp van vrijwilligers is belangrijk en meer dan welkom. U kunt hiervoor mailen naar vluchtelingen@ouder-amstel.nl. Daarnaast zijn deze meisjes met zeer weinig gekomen dus ook kleding kunnen zij zeer goed gebruiken. En als u nog een fiets hebt staan die u niet meer gebruikt: wij zijn daar zeer blij mee.’